Historie Nieuw-Hulzen
De vroegere boerderij ’t Nieuw-Hulzen aan de Haverkampstegge in Kotten stamt uit 1921 en is altijd bewoond door de familie Wilterdink.

Het is een ‘ontginningsboerderij’, een type dat vanaf 1900 rond Winterswijk verscheen en gebouwd werd in het nieuw ontgonnen gebied (‘het veld’) rond de oorspronkelijke woonkernen. Dat vroegere ‘veld’ is nog te herkennen door de rechte wegen die er doorheen lopen. Ontginningsboerderijen zijn – in opzet – eenvoudig en beperkt van omvang.

Ze hebben hogere zijmuren dan de oude Saksische boerderijen, grote ramen en geen holle dakpannen meer. De topgevel is meestal van steen waarbij vaak nog wel een versiering is aangebracht. Een losse put ontbreekt meestal omdat er voor de watervoorziening een pomp werd aangelegd.

Het Nieuw-Hulzen ligt aan de Borkense Baan. Dit is de vroegere spoorlijn van Winterwijk naar het Ruhrgebied die tussen 1880 en 1979 is gebruikt; voornamelijk voor goederenvervoer. In 1989 is het Nederlandse deel van het traject door de NS overgedragen aan Natuurmonumenten en Het Gelders Landschap. Op sommige stukken zijn de rails van de Borkense Baan weggehaald, op andere nog zichtbaar of verborgen geraakt onder de begroeiing . ‘De Baane’ heeft altijd een bijzondere rol gespeeld voor het Nieuw-Hulzen.

De eerste bewoner, ‘Hulzer Johan’ (Johan Wilterdink), werd geboren op boerderij ’t Hulzen in Kotten. Zijn ouders lieten voor hem ’t Nieuw-Hulzen bouwen en hij kreeg er ook – gedeeltelijk niet ontgonnen ‘woeste’ – grond bij.
Johan trouwde op 7 oktober 1921 met ‘Joos Mina’ afkomstig van de Kottense boerderij Hesselink. In een schriftje noteerde Johan over hun start op het Nieuw Hulzen: “Den 7 Oct 1921 begonnen te boeren met 2 koeien, 1 kalf, 4 biggen. Genoemd jaar verbazend droog. Wij hadden nogal veel hooi en 21 kar mangels…”. Ze begonnen dus met een bescheiden bedrijf.

Vanaf 1921 tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw is er op Nieuw-Hulzen geboerd. Johan en Mina kregen er drie kinderen. Het middelste kind en de jongste zoon Willem (‘Hulzer Willem’) ging meewerken op de boerderij.

Het bedrijfsdeel van het gebouw is in 1952 verlengd, de huidige keuken werd toen ook gebouwd en er kwam aansluiting op elektriciteit, water en telefoon. Andere voorzieningen zoals gas en riool kwamen veel later.

Willem trouwde in 1954 met Willemien te Selle die van ‘Markerink’ uit het Woold kwam. Zoals toen gebruikelijk ging het paar inwonen bij de ouders van Willem. Vanaf 1955 voerden vader Johan en zoon Willem voor gezamenlijke rekening de boerderij. Op dat moment hadden ze 10 koeien, 5 kalveren, 15 varkens en 262 kippen blijkt uit de opmaak van de vee-inventaris.

In de jaren zestig nam Willem het bedrijf over van zijn vader. Hij handelde er in varkens bij.

Daarnaast kon hij, gesteund door Willemien, veel van de tijd besteden aan zijn passie: toneelspelen, cabaretvoorstellingen, radioprogramma’s en het schrijven van liedjes, gedichten, toneelstukken, verhalen, columns en boeken. Dat maakte hem in de regio bekend als Hulzer Willem. Hij is met zijn hobbies doorgegaan tot zijn overlijden in 2011. Een deel van het werk van Hulzer Willem is in de vakantiewoning aanwezig om te lezen, te bekijken of te beluisteren.

In 1993 is het bedrijfsgedeelte van het Nieuw-Hulzen gesloopt. Er werd een woonhuis aan het oorspronkelijke voorhuis gebouwd voor de jongste zoon van Willem en Willemien en zijn gezin. Willemien en Willem hebben jaren en met veel plezier gewoond in het voorhuis. Ze konden, naast opa en oma zijn voor de kleinkinderen dichtbij en veraf, tot hun eind van hun levens volop blijven deelnemen aan de Kottense gemeenschap en genieten van de regio waar ze beiden zo aan gehecht waren.

In 2013 is het voorhuis van Nieuw-Hulzen opgeknapt en geschikt gemaakt voor tijdelijk verblijf. Een deel van de oude bouwelementen is te voorschijn gehaald en er is hier en daar een herinnering aan Willemien en Willem zichtbaar